Prijsvergelijken, de vergelijkingswebsite die consumenten helpt bij het vinden van het juiste telecomabonnement, heeft een onderzoek uit laten voeren naar ouderlijk toezicht op het internetgebruik van 6 tot 12-jarige kinderen, onder meer dan 1000 Nederlandse ouders. Uit het onderzoek, uitgevoerd door Markteffect, blijkt onder meer dat slechts 28% van onze kinderen zich altijd houdt aan de afspraken die er zijn gemaakt over internetgebruik. Toch vindt ruim driekwart van de ouders (76%) dat het gebruik van digitale media voor kinderen overwegend positieve gevolgen heeft. Opvallend is ook dat tijdens de coronacrisis meer dan driekwart van de ouders de afspraken met hun kinderen heeft versoepeld.

Het is een afweging die iedere ouder moet maken: hoeveel vrijheid geef ik mijn kind als het gaat over het gebruik van internet en social media? Je wilt je kinderen wel de voordelen van het internet geven, maar je wilt ze tegelijkertijd niet blootstellen aan de potentiële gevaren. Bijna alle ouders in Nederland (91%) zijn het erover eens dat het hun verantwoordelijkheid is om toezicht te houden op het digitaal mediagebruik van hun kinderen en ruim vier op de vijf ouders (84%) maakt hier ook daadwerkelijk afspraken over.

Hoe vaak internetten kinderen?

Hoeveel internet, filmpjes en spelletjes is gezond voor kinderen? Daarover verschillen de meningen. Alle ouders is gevraagd hoe vaak hun kind (naar schatting) gebruikmaakt van digitale media. Bijna de helft (48%) geeft aan dat hun kind hier één tot twee uur per dag mee bezig is. Maar liefst één op de drie kinderen (36%) brengt meer dan twee uur per dag op digitale media door en slechts 16% van de kinderen gebruikt het minder dan een uur per dag. Meer ouders met een laag opleidingsniveau (50%) dan met een hoog opleidingsniveau (33%) geven aan dat hun kind meer dan twee uur per dag gebruikmaakt van digitale media.

Vertrouwen we onze kinderen?

Ouders geven aan dat hun kind gemiddeld acht jaar oud was toen het voor het eerst een tablet, computer of smartphone kreeg. In hoeverre vertrouwen we erop dat onze kinderen hier op een verantwoorde manier mee omgaan? Een aanzienlijk deel (43%) van de ouders zegt dat hun kinderen ook gebruikmaken van digitale media als zij niet in de buurt zijn. Toch vertrouwt slechts 27% erop dat hun kind de juiste beslissingen kan nemen omtrent digitale media. Significant meer ouders met een laag opleidingsniveau (44%) dan een hoog opleidingsniveau (22%) vertrouwen erop dat hun kind zelf de juiste beslissingen kan nemen.

Zijn onze kinderen te vertrouwen?

De meeste ouders zeggen afspraken te hebben over de schermtijd en op welke momenten de kinderen gebruik mogen maken van hun digitale devices. Ook wordt er vaak afgesproken welke spelletjes of filmpjes zijn toegestaan en welke gegevens kinderen wel en niet met anderen mogen delen op het internet. Kinderen houden zich echter lang niet altijd aan de gemaakte afspraken: slechts 28% komt de afspraken altijd na. Zes op de tien ouders (63%) geeft aan dat hun kind zich vaker wel dan niet aan de afspraken houdt en slechts één op de tien ouders (9%) zegt dat hun kind zich vaker niet dan wel aan de afspraken houdt. Als er afspraken worden geschonden, dan gaat het vooral om schermtijd en de toegestane spelletjes en filmpjes.

De gevolgen van digitaal mediagebruik

Hoe denken Nederlandse ouders over de gevolgen van het gebruik van tablets, smartphones en computers voor hun kinderen? Ze zien vooral de voordelen: Eén derde van de ouders ziet helemaal geen negatieve gevolgen. Ruim driekwart (76%) vindt zelfs dat het gebruik van digitale media overwegend positieve gevolgen heeft. Een op de vijf ouders vindt dat het meer negatieve dan positieve gevolgen heeft en slechts 3% vindt dat het alleen maar negatieve gevolgen heeft.

Welke negatieve gevolgen zien we bij onze kinderen?

Een derde van de ouders (33%) ziet verslavingsverschijnselen bij hun kind als gevolg van digitaal mediagebruik. Ongeveer een kwart (26%) ziet een verminderde interactie en een op de vijf ouders (19%) ziet agressie of irritatie. Ook geven ouders aan dat hun kind minder buiten wil spelen, minder gemotiveerd is voor andere dingen en dat het grof taalgebruik oppikt online.

Welke positieve gevolgen zien we bij onze kinderen?

Ruim driekwart van de ouders (77%) ziet dat hun kind plezier beleeft aan online filmpjes of spelletjes. Twee derde (65%) geeft aan dat hun kind door het gebruik van digitale media meegaat met de digitale ontwikkelingen en 63% ziet dat het kinderen ontspanning biedt. Opvallend is dat slechts een op de zes ouders (15%) het opdoen van sociale contacten als een positief gevolg voor hun kinderen ziet.

Ouderlijk toezicht in coronatijd

Hebben het thuisonderwijs en de quarantainemaatregelen ervoor gezorgd dat we andere afspraken met onze kinderen maken over hun digitale mediagebruik? In een los onderzoek, dat plaats had tussen 24 april en 15 mei 2020, werd ouders nog aan aantal vragen voorgelegd met betrekking tot de coronacrisis. Ruim vier op de tien ouders geeft aan sinds het thuisonderwijs inderdaad andere afspraken gemaakt te hebben. Een ruime meerderheid van die groep (75%) zegt dat ze de afspraken hebben versoepeld. Daarentegen heeft één op de vijf ouders (21%) de afspraken juist aangescherpt. Van de ouders die voor versoepeling kozen, geven zes op de tien (60%) aan dat dit is door het gebrek aan andere mogelijkheden voor hun kinderen. Van de ouders die de afspraken aangescherpt hebben, geeft bijna de helft (49%) aan dat dit is omdat zij nu meer tijd hebben om hun kinderen te controleren.

Kinderen hebben vooral baat bij betrokkenheid ouders

Denise Bontje, gespecialiseerd op het gebied van mediaopvoeding, taalontwikkeling en spel, bestudeerde de uitkomsten van het onderzoek en is blij met het feit dat er veel afspraken worden gemaakt met kinderen, maar dat ouders zich tegelijkertijd realiseren dat hun kinderen zich hier niet altijd aan houden. “Die realisatie is een goede stap naar veilig digitaal mediagebruik,” zegt zij. “Het gaat niet alleen om het maken van afspraken. Het is pas echt veilig als je betrokken bent en wanneer je het vertrouwen schept bij je kind dat het bij je terecht kan met vragen. Geef kinderen een kader waarbinnen ze zich vrij kunnen ontwikkelen, maar verlies ze tegelijkertijd niet uit het oog.” Bontje benadrukt ook het belang van interactie tussen ouders en kinderen: “Vraag je kind bijvoorbeeld eens om je te laten zien hoe een spel werkt en doe eens mee. Het af en toe samen spelen, iets kijken of zelf maken en daarover praten is niet alleen leuk, maar misschien nog wel waardevoller voor de ontwikkeling van kinderen dan het spel zelf. Bovendien schep je zo een vertrouwensband waardoor een kind eerder bij je zal aankloppen als het iets wil bespreken.”

Lees het volledige onderzoek

Onderzoek Digitaal Mediagebruik kinderen