Schermgebruik regels: hoeveel vrijheid geef jij je kind?
Het sluipt erin: 's avonds op de bank, je kinderen op de tablet, jij op je telefoon. Het hele gezin is online. Afgezien van de ongezelligheid die het kan uitstralen, is het ook nog maar de vraag wat je kinderen nou eigenlijk uitspoken op hun apparaat. Regels voor de hoeveelheid schermgebruik worden wel vaak opgesteld, maar nakomen? Dat is een heel ander verhaal.
Nederlandse kinderen zijn gemiddeld 8 jaar wanneer ze voor het eerst een eigen apparaat krijgen. Dit is in veel gevallen een tablet en wordt op de voet gevolgd door een eigen smartphone.
Welk apparaat krijgen kinderen als eerst voor zichzelf?
Onderzoek naar Digitaal Mediagebruik bij kinderen van 6 tot 12
Met het internet binnen handbereik kan je nieuwsgierige kind zomaar iets zien wat niet voor kinderogen bestemd is. Daar komt bij dat het hebben van een eigen apparaat het toezicht houden voor ouders bemoeilijkt. Ga maar na, jij vindt het toch ook vervelend als iemand continu over je schouder met je meekijkt als je op je telefoon zit? Hoe zorg je ervoor dat je tóch weet dat je kind niet op verboden sites of apps bezig is?
Digitale vrijheid
Slechts 27% van de ondervraagde ouders vertrouwt erop dat hun kind de juiste beslissingen kan maken als het gaat om digitaal mediagebruik. Daarom worden er door veel ouders regels opgesteld wat betreft schermtijd, toegestane apps en sites en de privacy van hun kind online.
Of kinderen deze regels ook echt naleven... dat is nog maar de vraag. Ouders hebben hier in elk geval niet veel vertrouwen in. Iets meer dan een kwart van de ouders (28%) geeft aan dat hun kind zich altijd aan de gemaakte afspraken houdt. En ook al denken ouders dat hun kind de regels wel naleeft, ze zijn er zelf niet altijd om dit te controleren.
43% van de ouders geeft aan dat hun kind alleen gebruik maakt van digitale media wanneer zij zelf ook in de buurt zijn. Kinderen zijn dus ook zonder aanwezigheid van de ouders actief op een scherm. Bijvoorbeeld tijdens schooltijd, of wanneer ze bij vriendjes spelen.
Geven we als ouder dan toch teveel digitale vrijheid aan ons kind? En wanneer kunnen we écht zeker zijn dat een kind online de juiste beslissingen maakt?
Minder controleren, meer interesse tonen
Denise Bontje is gespecialiseerd op het gebied van mediaopvoeding, taalontwikkeling en spel bij jonge kinderen. Zij stelt dat ouders meer interesse moeten tonen in het digitaal mediagebruik van hun kinderen. "Je kunt veel meer positieve effecten uit het digitaal mediagebruik van je kinderen halen, wanneer je de interactie opzoekt en meekijkt vanuit interesse. Dan maak je de ontwikkeling samen door en ben je de eerste persoon bij wie ze aankloppen als er iets besproken moet worden."
Wel geeft ze toe dat dit een uitdaging is, aangezien het makkelijk is om je kind 'even weg te zetten' om vervolgens je eigen ding te gaan doen.
Regels gedurende corona periode
Over uitdagingen gesproken...
De corona crisis heeft veel mensen op de proef gesteld, maar ouders misschien wel meer dan anderen. Hun schoolgaande kind zit plots hele dagen thuis, én ouders zelf zijn ook ineens verplicht thuis aan de slag te gaan. Videocalls met een zeurend kind op de achtergrond zijn dagelijkse kost.
We hebben tijdens de corona crisis een gameconsole aangeschaft
Veel ouders hebben de regels over digitaal mediagebruik voor hun kind tijdens de corona crisis daarom ook aangepast. Vanwege online lessen en verveling werd er bij veel gezinnen ineens een stuk vaker een scherm gepakt.
Waar de meeste ouders de touwtjes iets lieten vieren, scherpten anderen juist de regels aan:
Onderzoek naar Digitaal Mediagebruik bij kinderen van 6 tot 12
"Ze zit nu meer binnen, dus ze appt de hele dag met haar vriendinnen", aldus een ouder in het onderzoek. Een andere ouder geeft aan dat ze speciaal een spelcomputer hebben gekocht vanwege de verveling: "We hebben ze meer laten gamen. Zelfs een gameconsole aangeschaft."
Ook de controle is bij sommige ouders meer weggevallen: "Omdat ik nu thuiswerk, kan ik niet de hele dag kijken waar ze mee bezig zijn. Uit verveling grijpt mijn dochter van 11 vaker naar de iPad om spelletjes te spelen."
Sommige ouders neigen juist de andere kant op en geven aan dat hun kind minder gebruik maakt van digitale media dan voor de corona crisis: "Door schoolwerk zijn ze blij om achter de 'leertafel' weg te kunnen om met hun hobby's bezig te zijn of even te spelen." Een andere ouder beaamt dit: "Ze zit al voor huiswerk op pc, dan niet ook nog voor spelletjes."
Uit verveling grijpt mijn dochter van 11 vaker naar de iPad
Waarom hebben ouders de afspraken aangepast?
Onderzoek naar Digitaal Mediagebruik bij kinderen van 6 tot 12
Klik op de afbeelding om de tekst beter te kunnen lezen
“De corona crisis is voor veel ouders een eyeopener", geeft ook Bontje aan. "Omdat ouders vaker thuis zijn, zien ze niet alleen hoeveel tijd hun kinderen achter een scherm doorbrengen, maar ook wát ze doen. Bovendien beseffen veel ouders nu dat je wel afspraken kunt maken over schermtijd, maar dat dat lang niet altijd realistisch is: kinderen moeten digitaal werk doen voor school, maar ze mogen digitaal dingen doen in hun vrije tijd. Dat maakt afspraken maken moeilijker.”
Schermgebruik regels opstellen: 3 tips!
Veel ouders worstelen met het opstellen van regels voor hun kind(eren). Is het gezond verstand dat je toepast? Baseer je het op bestaande richtlijnen, bijvoorbeeld de 20-20-2 regel? Hieronder 3 tips van een expert!
Tip 1: Accepteer dat een scherm erbij hoort
Het schermgebruik van kinderen hoeft niet aan perken worden gelegd, vindt Bontje. “Beeldschermgebruik is verweven met ons leven, ook met dat van onze kinderen. Wij vergaderen online, maar onze kinderen hebben in deze tijd contactmomenten met school of volgen online lessen. Je kunt daar niet dezelfde criteria op toepassen als op het schermgebruik in vrije tijd. Je kunt wel kijken naar hoe kinderen die schermtijd invullen."
Een ouder reageert hier instemmend op: "De iPad wordt voor school én op school gebruikt. Ook maken ze met behulp van FaceTime samen huiswerk. Lastig dus om heel duidelijke afspraken te maken, het loopt in elkaar over."
Voorbeeld van een regel:
Schermgebruik voor schoolwerk: zo lang als een schooldag duurt (inclusief pauzes), dan stoppen.
Schermgebruik voor plezier: 1 filmpje kijken en 1 spelletje spelen.
Tip 2: Schermtijd is niet heilig
Wat is dan een manier om tóch goede afspraken te maken met je kind? Allereerst: ga niet alleen op schermtijd letten. Veel ouders doen dit door bijvoorbeeld een wekker te zetten: een halfuur gamen, of een uurtje op YouTube. “Hoe zou je er zelf op reageren als er een wekker gaat tijdens het kijken van je lievelingsserie?" vraagt Bontje.
Hoe zou jij reageren als de wekker ging tijdens het kijken van je lievelingsserie?
"Het kan behoorlijk frustrerend zijn voor je kind als het een filmpje aan het kijken is, of een level van een spel uit wil spelen. Probeer erachter te komen waar je kind naar kijkt en welke spelletjes je kind speelt. Kijk met ze mee en vraag hoe lang een aflevering duurt of uit hoeveel levels een spel bestaat. Dan kun je daar vervolgens duidelijke afspraken over maken, die makkelijker na zijn te komen voor je kind.”
Voorbeeld van een regel:
Niet: een halfuur gamen, dan stoppen.
Wel: 2 potjes gamen, dan stoppen.
Tip 3: Get creative!
Bontje: “Een belangrijk onderscheid dat je als ouder kunt maken is consumeren versus produceren. Is je kind alleen maar bezig met kijken van filmpjes en onderuitgezakt spelletjes spelen? Motiveer het dan om zelf iets te gaan maken, om digitale media op een creatieve manier te gebruiken. Dat is van een hele andere orde dan alleen maar ‘dingen binnenkrijgen’, maar het kan wel een flinke uitdaging zijn om je kind zover te krijgen. Bespreek wel even wat je met de buitenwereld deelt en wat niet...”
Voorbeeld van een regel:
Voor elk filmpje dat je kijkt, zelf een filmpje maken (bijvoorbeeld op TikTok).
Dit artikel is tot stand gekomen met behulp van de uitkomsten van het onderzoek naar digitaal mediagebruik bij kinderen van 6 tot 12 jaar. Lees het volledige onderzoek.
Over het onderzoek
Het onderzoek werd tussen 10 en 22 maart 2020 uitgevoerd door Markteffect in opdracht van Prijsvergelijken. De doelgroep bestaat uit ouders van kinderen tussen de 6 en 12 jaar oud. In totaal hebben 1020 ouders meegedaan aan het onderzoek. Op basis van de respons zijn de antwoorden met een zekerheid van 95% en een nauwkeurigheid van 3,1% te generaliseren naar de doelgroep. In de praktijk betekent dit dat wanneer een uitkomst uit het onderzoek 50% is, dit in werkelijkheid tussen 46,9% en 53,1% ligt.